Spermophilus xanthoprymnus
Gelengi (Anadolu Yersincabı): Küçük ve Çalışkan Dostlarımız
Gelengi, Anadolu’nun bozkırlarında ve ovalarında sıkça rastlanan, sevimli ve çalışkan bir kemiricidir. “Anadolu yer sincabı” olarak da bilinen bu canlılar, Spermophilus cinsine aittir ve “Spermophilus xanthoprymnus” bilimsel adıyla bilinir.
Fiziksel Özellikler:
- Gelengiler, 20-30 cm uzunluğa ve 300-500 gr ağırlığa sahip küçük memelilerdir.
- Gri ve kahverengi tonlarında kürkleri, sırtlarında ise beyaz benekler bulunur.
- Kısa bacakları ve güçlü pençeleri ile kazma ve tırmanma konusunda ustadırlar.
- Gözleri ve kulakları oldukça büyüktür, bu da çevrelerini dikkatle takip etmelerini sağlar.
Yaşam Tarzı:
- Gelengiler, yeraltında yuvalarda yaşayan sosyal hayvanlardır.
- Yuvaları karmaşık tünel ve odalardan oluşur ve kış uykusu için de kullanılır.
- Otçul hayvanlardır ve besinlerini tohumlar, meyveler, böcekler ve yavru kuşlardan oluşur.
- Yaz aylarında aktif olarak beslenir ve kış uykusuna yatmadan önce yağ depolarlar.
- Kış uykusu Ekim ayında başlar ve Mart ayına kadar sürer.
- Gelengiler, 4-5 yıl arasında bir ömre sahiptir.
Ekoloji ve Önem:
- Gelengiler, ekosistemde önemli bir rol oynarlar. Tohumları dağıtarak bitkilerin yayılmasına yardımcı olurlar.
- Ayrıca, yırtıcı kuşlar ve yılanlar için önemli bir besin kaynağıdırlar.
- Gelengiler, tarım arazilerine zarar verebilecekleri için bazı bölgelerde zararlı olarak kabul edilir.
- Ancak, doğal ortamlarında korunmaları ve sayılarının artması gerekir.
Tehditler:
- Gelengiler, habitat tahribatı, avlanma ve tarım ilaçları gibi birçok tehdit altındadır.
- Özellikle tarım arazilerinin genişlemesi ve doğal alanların tahrip olması, gelengilerin yaşam alanlarını daraltmaktadır.
- Ayrıca, avlanma ve zehirlenme gibi unsurlar da bu sevimli canlıların sayılarını azaltmaktadır.
Koruma:
- Gelengilerin korunması için doğal ortamlarının korunması ve avlanmanın yasaklanması önemlidir.
- Ayrıca, halk arasında bu canlılar hakkında farkındalık oluşturmak ve koruma bilincinin geliştirilmesi de gereklidir.
Gelengi ile İlgilenceli Bilgiler:
- Gelengiler, “çitlik” adı verilen sesler çıkararak iletişim kurarlar.
- Tehlikeyi sezdiklerinde ise “tıslama” ve “havlama” sesleri çıkararak uyarı verirler.
- Oldukça meraklı ve oyuncu hayvanlardır.
- İnsanlarla yakın temas kurmaktan çekinmezler.
Sonuç:
Gelengiler, Anadolu’nun doğal güzelliklerinden biridir. Bu sevimli ve çalışkan canlıların korunması ve sayılarının artırılması için hepimize görev düşmektedir.
